Kazerne Dossin

De Dossin Kazerne, gelegen in de Belgische stad Mechelen, vormt een van de meest beladen plaatsen uit de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in België. Het imposante, U-vormige gebouw werd in de jaren dertig gebouwd als militair complex voor het Belgische leger, vernoemd naar luitenant-generaal Albert Dossin. Toen de Duitse bezetting in mei 1940 begon, kreeg de kazerne een nieuwe, sinistere functie.

In juli 1942 richtte de SS hier het SS-Sammellager Mecheln in: een verzamelkamp voor Joden en Roma uit heel België en delen van Noord-Frankrijk. De ligging was strategisch: de kazerne lag halverwege Brussel en Antwerpen, op korte afstand van het spoorwegstation van Mechelen, waardoor deportatietreinen eenvoudig konden vertrekken.

De Dossin Kazerne werd het centrale schakelpunt in de deportatiemachine van de nazi’s in België. In minder dan twee jaar tijd werden 25.843 Joden en 351 Roma vanuit Mechelen gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau. Slechts 1.221 overleefden. De deportaties vonden plaats in 28 transporten, waarbij telkens honderden mensen, mannen, vrouwen en kinderen, in veewagons werden geladen. De meeste werden direct na aankomst in Auschwitz vermoord.

Het leven in de kazerne was hard en onzeker. Gevangenen verbleven in overvolle kamers, kregen karige maaltijden en leefden in voortdurende angst voor transport. Sommigen verbleven er slechts enkele dagen, anderen weken, voor ze werden weggevoerd. In deze periode vonden er ook ontsnappingspogingen plaats, waaronder de beroemde overval op het 20e transport in april 1943 door drie jonge verzetsstrijders, die tientallen mensen uit de trein bevrijdden.

Na de bevrijding in september 1944 kreeg de kazerne opnieuw een militaire functie. Pas vanaf de jaren tachtig groeide het besef dat deze plek een belangrijk symbool van de Holocaust in België was. In 1996 werd het gebouw officieel erkend als gedenkplaats, en in 2012 opende het Kazerne Dossin – Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten. 

Vandaag staat de Dossin Kazerne niet alleen symbool voor de vervolging van Joden en Roma in België, maar ook voor de noodzaak om waakzaam te blijven tegenover discriminatie, racisme en vervolging. Het is een plaats van herinnering én educatie, waar de geschiedenis wordt verteld vanuit zowel historische feiten als persoonlijke verhalen.