Mauthausen

Concentratiekamp Mauthausen werd in augustus 1938 opgericht na de annexatie van Oostenrijk vlakbij de plaats Mauthausen en werd een van de meest beruchte kampen binnen het gehele nationaalsocialistische kampensysteem. De keus van Mauthausen als plaats voor een concentratiekamp werd ingegeven door de aanwezigheid van steengroeven die grote voorraden graniet bevatten, bestemd voor de immense bouwwerken waarmee Hitler verschillende steden een nieuw aanzien wilde geven. Door een concentratiekamp neer te zetten kon op een goedkope manier worden voorzien in arbeidskrachten. De concentratiekampen waren officieel in drie categorieën ingedeeld. Mauthausen behoorden tot de zwaarste categorie, bestemd voor streng gestraften, criminelen en asocialen. In de ogen van de SS behoorde tot die groepen ook andersdenkenden, Joden, zigeuners en jehova’s getuigen. De omstandigheden in het kamp waren zeer slecht. Naast de mishandeling, marteling en moord moesten de gevangenen dwangarbeid verrichten in de steengroeve waarbij ze zware brokken graniet een 186 treden tellende trap omhoog moesten zeulen. Velen zijn gestorven op deze ‘dodentrap’ door mishandeling, uitputting of zelfdoding waarbij mensen er een einde aan maakte door bovenaan de trap naar beneden te springen. Sommige gevangenen werden ook onderworpen aan medische experimenten. Mauthausen werd berucht vanwege de zogenaamde voedingsexperimenten waar gevangenen speciaal door nazi-Duitland ontwikkeld voedsel moesten eten en geen brood en water kregen. Ook werd er geëxperimenteerd met vaccins tegen ziekten als cholera en vlektyfus. Mauthausen had een gaskamer in een keldervertrek en twee verbrandingsovens waarmee de vermoorde gevangenen werden verbrand nadat hun lichamen ontdaan waren van gouden tanden en eventueel andere kostbaarheden. In totaal heeft Mauthausen 49 satellietkampen gehad die over heel Oostenrijk verspreid lagen en waar tal van Duitse bedrijven vestigingen hadden waar de gevangenen dwangarbeid moesten verrichten in de oorlogsindustrie. Tussen 1938 en de bevrijding op 3 mei 1945 hebben meer dan 200.000 mensen van tientallen nationaliteiten in Mauthausen en zijn satellietkampen gevangen gezeten. Meer dan 110.000 van hen werden vermoord of stierven ten gevolge van de onmenselijke omstandigheden. Onder deze slachtoffers waren meer dan 1600 Nederlanders.

Titel: De baby's van Mauthausen

Auteur: Wendy Holden

Aantal pagina's: 432

ISBN: 978 90 443 5144 6

Druk: Tweede druk april 2016

Uitgever: The house of books

 

Waargebeurde oorlogsmemoir over onvoorwaardelijke moederliefde en de drang om te overleven. Drie zwangere Joodse vrouwen belanden tegen het eind van de Tweede Wereldoorlog in Auschwitz. Priska, Rachel en Anka kunnen zichzelf en hun ongeboren kind alleen tegen de gruwelen van het kamp beschermen door hun zwangerschap te verbergen en door te werken in een wapenfabriek. Tijdens een massatransport naar Mauthausen waarbij de helft van de gevangenen sterft, bevallen de sterk ondervoede vrouwen zonder van elkaars bestaan op de hoogte te zijn.  

Titel: De eed

Auteur: Juri Piljar

Aantal pagina's: 196

Uitgever: Uitgeverij voor literatuur in vreemde talen Moskou

 

In 1941 meldde de zeventienjarige Juri Piljar zich als vrijwilliger in het leger. In juli 1942 viel hij, zwaar gewond in handen van de Duitsers die hem tot 1945 in verschillende concentratiekampen gevangen hielden. In het verhaal 'De eed', waarin wij hem niet alleen als waarnemer, maar ook als actief strijder leren kennen, beschrijft hij zijn ervaringen in Mauthausen waar hij bijna twee jaar doorbracht. Dit boek kon niet ongeschreven blijven! Het is niet alleen ter herinnering, maar als het ware een testament van degenen die vielen, een ernstige waarschuwing voor de toekomst.

Titel: De tunnel

Auteur: Andre Lacaze

Aantal pagina's: 466

ISBN: 90 10 03126 8 

Druk: 1980

Uitgever: Elsevier

 

De tunnel is het documentaire verslag, geschreven in de vorm van een roman, van de ontsnapping in 1943 van 500 gevangenen uit het dodenkamp Mauthausen. Aan de Joegoslavische grens maakten zij voor de Duitsers een tunnel die van strategische waarde was. Toen de tunnel klaar was, droegen ze hem niet over aan hun beulen maar aan de partizanen van Tito. Het is het verhaal van de ellende, maar ook van de triomf van 300 Fransen van allerlei slag en leeftijd, maar met een verbazingwekkend samenhorigheidsgevoel. De beschrijving van het avontuur van De tunnel is niet alleen een belangrijk hoofdstuk uit het Franse verzet, maar ook een spannend verhaal. 

Titel: Mauthausen 1938 - 1998

Auteur: Hans de Vries, Bertrand Perz, Luise Jacobs

Aantal pagina's: 88

ISBN: 90 75879 06 7 

Druk: 2000

Uitgever:Van Gruting

 

Mauthausen was een concentratiekamp van de nazi's in Oostenrijk. Het omvatte ook vele nevenkampen. Zestig jaar na de oprichting ervan gaven wetenschappers uit Engeland, Oostenrijk en Nederland hun visie op bepaalde  facetten van Mauthausen. Hun lezingen zijn in deze bundel opgenomen. Hans de Vries behandelt de 'Mauthausenperiode' (1941-1942) in de geschiedenis van de deportatie van Nederlandse gevangenen. Door het verspreiden van angstaanjagende doodsberichten van de gedeporteerden slaagden de nazi's erin de joodse gemeenschap in Nederland op uiterst effectieve wijze te disciplineren. Bertrand Perz laat zien hoe de kampgevangenen door de SS werden ingezet voor de Duits-Oostenrijkse industrie. 

Titel:Wenteltrap Mauthausen

Auteur:Victor van Riet

Aantal pagina's: 181

ISBN: 90 6160 036 7 

Druk: 1972

Uitgever: Brito

 

Victor van Riet trad einde 1940 tot het verzet toe. Werd in januari 1942 door de Gestapo aangehouden en opgesloten in de gevangenis van Antwerpen. Vervolgens gedeporteerd naar het concentratiekamp van Mauthausen, daarna naar Natzweiler, Dachau en terug naar Mauthausen. In dit laatste kamp vertoefde hij 32 maanden. Hij ontmoette er verschillende prominente gevangenen, oa. de oud-president Novotny en de voormalige Eerste Minister Cyrankewiez, de Hongaarse Horty-regering, leden van de Englandspiel, alsmede Jakob Kambanelis, auteur van de beroemde Mauthausenliederen. Wenteltrap Mauthausen is het debuut van Victor van Riet.

Titel: Zo was het in Mauthausen - De herinnering

Auteur: Ludo van Eck

Aantal pagina's: 464

ISBN: 90 71222 02 0

Druk: 1985

Uitgever: Libertas

 

Het gruwelijke verhaal over het leven in concentratiekamp Mauthausen wat na 2 generaties nog altijd dezelfde sinistere beelden oproept. Een chaotische nachtmerrie. De quarantine, de verraders, de beulen, de helden, de folteringen, de moorden, het crematorium, het gas, de medische experimenten, de hoeren, de corruptie, de verbeesting. Mauthausen, een van de ruigste van Hitler's concentratiekampen. Als een man gehangen werd speelde het orkest Franse schlager. De levenden sleepten de lijken mee, geen afval achterlaten. Een jood had maximaal 3 dagen te leven. Duizenden en duizenden kleine feiten vormen samen de hallucinerende geschiedenis van Mauthausen. 

Titel: Zo was het in Mauthausen deel 1

Auteur: Ludo van Eck

Aantal pagina's: 313

Druk: 1970

Uitgever: De Schorpioen

 

Ludo van Eck zat tijdens de Tweede Wereldoorlog gevangen in concentratiekamp Dachau wegens deelname aan het gewapend verzet. Hij overleefde de oorlog en bezocht en bestudeerde alle concentratiekampen na de oorlog opnieuw zodat de onmenselijke gruwel van de nazi's nooit vergeten zou worden. Zijn missie leidde tot het schrijven van in totaal 14 boeken over de kampen en het boek 'Zo was het in Mauthausen deel 1' heeft hij geschreven met hulp van Jan Swinkels, een van de weinige Mauthausen overlevenden, die als invalide de moed opbracht een dagboek aan te leggen in het gruwelkamp. Zonder Jan Swinkels had dit boek nooit zo gedocumenteerd kunnen worden. Jan Swinkels heeft belangloos zijn materiaal ter beschikking gesteld.