Sobibor

Kamp Sobibor werd in 1942 gebouwd in Oost-Polen door dwangarbeiders die na de bouw werden vermoord. Het kamp was geopend van april 1942 tot november 1943. Bij aankomst stonden er bloembakken en wegwijzers naar een niet-bestaand zwembad en restaurant zodat de gevangenen de indruk kregen in een gezellig park te zijn aangekomen. Sobibor had uiteindelijk 6 gaskamers welke gevoed werden met uitlaatgassen van benzinemotoren. Een verzetsgroep kwam in opstand in oktober 1943 waarbij ca. 300 gevangenen wisten te ontvluchten. De meeste kwamen om bij de klopjacht die volgde. Er zijn ca. 170.000 mensen naar Sobibor gedeporteerd waarvan er zo'n 169.000 werden vermoord.

Titel: De negentien treinen naar Sobibor

Auteur: Dr. E.A. Cohen

Aantal pagina's: 216

ISBN: 90 10 02513 6

Druk: 1979

Uitgever: Elsevier - Amsterdam

 

De vernietiging van een groot deel van de Europese joden door de nazi's laat de auteur niet los. Dat is niet zo verwonderlijk want nazi Duitsland heeft hem gedwongen de beker van de jodenhaat tot op de laatste druppel, de gaskamer, leeg te drinken. De jaren die hij in Amersfoort, Auschwitz en Mauthausen heeft moeten doorbrengen vormen de meest trieste periode uit zijn leven. In dit boek brengt Dr. E.A. Cohen een nauwkeurig verslag uit van de jodenvervolging in het algemeen, een van de grootste, meest geraffineerde misdaden van alle tijden, en van die van het kamp Sobibor in het bijzonder. Nog geen handvol joden, aangevoerd met treinen, overleefde dit afschuwelijke vernietigingskamp. 

Titel: Er reed een trein naar Sobibor

Auteur: Jules Schelvis

Aantal pagina's: 50

ISBN: 978 90 72486 50 9

Druk: 2012

Uitgever: Herinneringscentrum Kamp Westerbork

 

In dit boek vertelt Schelvis, gedetailleerd en invoelbaar, over het transport naar, en de aankomst in Sobibor:

'Er reed een trein naar Sobibor. Deze vertrok op 1 juni 1943 vanuit Westerbork, volgepropt met 3006 joden in de vijftig veewagens. Ik was een van hen. Niemand wist wat ons na een enerverende tocht van 72 uur te wachten stond. Dit transport was het veertiende in een reeks van negentien uit Nederland die als eindbestemming Sobibor hadden in het oostelijke deel van Polen. In de periode 2 maart tot 20 juli 1943 werden 34.313 joden uit Nederland gedeporteerd. Van hen hebben slechts achttien de oorlog overleefd. Een ongekend laag aantal. Na de oorlog bleek dat ik de enige overlevende van mijn transport was'

Titel: Het donkerste donker

Auteur: Rosanne Kropman

Aantal pagina's: 204

ISBN: 978 90 468 2688 1

Druk: 2023

Uitgever: Nieuw Amsterdam

 

Na Auschwitz is Sobibor met ruim 34.000 Nederlandse slachtoffers het grootste Nederlandse massagraf. Vanaf 1942 werden hier in anderhalf jaar tijd meer dan 170.000 joden direct na aankomst vergast. Toch kennen maar weinig mensen dit vernietigingskamp. na een gevangenenopstand in oktober 1943 wordt Sobibor door de nazi's gesloten, de sporen zoveel mogelijk uitgewist. Aan de stilte op de plek van het kamp komt in 2014 een einde. Onderzoeksjournalist Rosanne Kropman is erbij als archeologen de fundamenten van de acht gaskamers uitgraven. Schep voor schep komen de contouren aan de oppervlakte. Vanaf dat moment gaat Kropman op zoek naar de sporen van het kamp.

Titel: Het Niemann Album

Auteur: o.a. Martin Cüppers & Annett Gerhardt

Aantal pagina's: 380

ISBN: 978 94 9302 835 7

Druk: 2020

Uitgever: Verbum

 

Met de moed der wanhoop kwamen op 14 oktober 1943 joodse gevangenen in opstand en doodden daarbij ook SS'er en plaatsvervangend kampcommandant Johann Niemann. Pas kort geleden kwamen meer dan 350 foto's en aanvullende documenten uit zijn bezit boven water. De gedeeltelijk in twee albums verzamelde particuliere foto's, oorspronkelijk bedoeld als visueel aandenken aan zijn carrière, werpen een nieuwe, indringende blik op de Holocaust in het door Duitsland bezette Polen en de 'euthanasie'- moorden op lichamelijk en geestelijk gehandicapten in het Derde Rijk waarbij Niemann actief betrokken was. In dit boek gepubliceerde unieke fotoverzameling wordt in verschillende bijdragen in een verhelderend historisch kader geplaatst.

Titel: Ontsnappingen uit Sobibor

Auteur: Richard Rashke

Aantal pagina's: 378

ISBN: 90 6074 114 5

Druk: 1984

Uitgever: In de Toren - Baarn

 

De auteur heeft een groot aantal van de ontsnapten geïnterviewd, onder wie de leider, een officier van het Rode Leger, die nu in Moskou woont, en de Nederlandse Selma Wijnberg. Met behulp van hun dagboeken, notities en getuigenverklaringen schreef hij het relaas van de opstand en de ontsnapping, en gaf hij een niet meer te vergeten beeld van het dagelijks bestaan in het dodenkamp, waarin een kwart miljoen joden werden vermoord en dat aan het eind van de oorlog door de SS met de grond gelijk werd gemaakt.

 

Titel: Ooggetuigen van Sobibor

Auteur: Jules Schelvis

Aantal pagina's: 199

ISBN: 978 90 263 2314 0

Druk: 2010

Uitgever: Ambo - Amsterdam

 

Het verhaal van het vernietigingskamp Sobibor heeft, zowel bij historici als bij het grote publiek, altijd in de schaduw gestaan van de verhalen over Auschwitz. Dat heeft mede te maken met het feit dat Sobibor uitsluitend een vernietigingskamp was. Zo'n 170.000 joden, onder wie 33.000 Nederlanders, werden er in een periode van iets meer dan een jaar vergast. Slechts zeer weinigen overleefden het kamp en konden daarvan verslag doen. In oktober 1943 brak er een opstand uit en ontsnapten zo'n 300 gevangenen. De meeste van hen werden op hun vlucht alsnog gedood. De in het kamp achtergebleven joden werden vermoord en het kamp werd gesloopt in een poging alle sporen uit te wissen. 

Titel: Selma - De vrouw die Sobibor overleefde

Auteur: Ad van Liempt

Aantal pagina's: 160

ISBN: 978 90 74274 42 5

Druk: Tweede druk 2010

Uitgever: Verbum

 

Selma Wijnberg (Groningen, 1922) is een van de zeer weinigen die Sobibor overleefde. Dat was ook helemaal niet de bedoeling van de nazi's. Sobibor was een vernietigingskamp, dat niemand mocht overleven, zodat na de oorlog nooit iemand zou kunnen getuigen over de massamoord die daar werd gepleegd. Die opzet mislukte. In Sobibor brak in oktober 1943 een opstand uit, waardoor enkele honderden joodse gevangenen het kamp konden ontvluchten. Onder hen Selma Wijnberg en haar Poolse vriend Chaim Engel. Ze bleven uit handen van de nazi's en doken onder, in het uiterst vijandige Polen. Beiden overleefden de oorlog, en emigreerden uiteindelijk naar de Verenigde Staten. 

Titel: Vernietigingskamp Sobibor

Auteur: Jules Schelvis

Aantal pagina's: 542

ISBN: 90 6707 319 9

Druk: 1993

Uitgever: De Bataafsche Leeuw

 

In oktober 1943 brak in het vernietigingskamp Sobibor, in het oostelijk deel van Polen, een opstand uit die uniek was in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. In het kamp, dat toen anderhalf jaar bestond, waren al  250.000 joden vergast, van wie ongeveer 33.000 uit Nederland afkomstig waren. De opstand van Sobibor is van grote betekenis geweest. De driehonderd gevangenen die wisten te ontsnappen konden na de oorlog getuigen van de massamoord. In tegen de SS'ers en Oekraïeners van Sobibor op gang gekomen processen kwamen misdaden aan het licht die anders wellicht verborgen zouden zijn gebleven.