Dachau
Concentratiekamp Dachau, vlakbij München, was het allereerste concentratiekamp van de SS in nazi-Duitsland. Het kamp werd opgericht op het terrein van een voormalige munitiefabriek als prototype voor alle nieuwe concentratiekampen en was het ‘opleidingscentrum’ waar SS-bewakers en leidinggevenden werden opgeleid voor inzet in de latere concentratie- en vernietigingskampen. Dachau werd vanaf 22 maart 1933 in gebruikt genomen voor het opsluiten van politieke tegenstanders, maar in de loop der tijd werd de bevolking van het kamp meer divers en werden er ook communisten, homoseksuelen, misdadigers, verzetsstrijders, Roma en vooral Joden opgesloten. De meeste gevangenen werden ingezet als dwangarbeider. Dachau had 169 satellietkampen en leverde goedkope arbeidskrachten, vooral in de wapenindustrie, aan 197 firma's (waaronder BMW). Veel dwangarbeiders stierven door de honger, uitputting en slechte omstandigheden. Net als in Auschwitz en Ravensbrück werden er ook in Dachau vele medische experimenten uitgevoerd op gevangenen. Experimenten met luchtdrukverschillen en onderkoeling van het menselijk lichaam. Gevangenen werden blootgesteld aan malaria als onderzoek naar een medicijn tegen de ziekte. Maar er werd bijvoorbeeld ook onderzocht hoe lang een mens buiten zuurstof kan en hoeveel g-krachten iemand kon verdragen. Er is niet veel bekend over de resultaten van deze proeven, maar velen overleefde de experimenten niet of raakten blijvend invalide. Dachau had 5 gaskamers waarvan er 4 bedoelt waren voor het ontluizen van kledingstukken. De vijfde gaskamer was ruimer opgezet en hier waren de douchekoppen niet aangesloten op de waterleiding en had de kamer 2 laden waarin bv Zyklon B van buitenaf toegediend kon worden. Het is aannemelijk dat deze kamer gebouwd was voor het vergassen van mensen, maar voor zover bekend is deze gaskamer nooit gebruikt voor het systematisch vergassen van gevangenen. Het kamp had wel een en later ook een tweede crematorium. Dachau werd op 29 april 1945 bevrijd door het Amerikaanse leger en was het enige kamp dat tijdens de 12 jarige regime van de nazi’s voortdurend in gebruik was. Van 1933 tot 1945 hebben er in totaal ruim 206.000 mensen gevangen gezeten waarvan er ten minste 41.500 stierven in Dachau of een van de satellietkampen. Tegenwoordig bevindt zich op het terrein van het voormalige kamp een herinneringscentrum, dat jaarlijks bezocht wordt door ongeveer 800.000 mensen uit de hele wereld.
Titel: De hel van Dachau
Auteur: Walter Hornung
Aantal pagina's: 246
Druk: Eerste druk 1936
Uitgever: N.V. De Arbeiderspers
Walter Hornung was de schuilnaam van de Duitse journalist Julius Zerfass (1886-1956) die in 1936 zelf een half jaar in het concentratiekamp Dachau opgesloten zat nadat hij met het nationaal-socialistische regime in conflict gekomen was. Zerfass ontsnapte en vroeg asiel aan in Zwitserland waar hij 'De hel van Dachau' schreef. Dachau was het eerste concentratiekamp wat de Duitsers oprichtte in 1933, in feite een proeftuin voor de nazi-onderdrukkingsmachine.
Titel: Geen nummers maar namen - Levensverhalen uit concentratiekamp Dachau
Samenstelling en redactie: Jos Sinnema
Aantal pagina's: 204
ISBN: 978 90 9028962 5
Druk: 2015
Uitgever: Jos Sinnema e.a.
Tussen 1941 en 1945 zaten ruim tweeduizend Nederlanders, voornamelijk politieke gevangenen, in concentratiekamp Dachau. Bij binnenkomst kregen ze een nummer: hun naam deed er niet langer toe. Onder de noemer 'Geen nummers maar namen' schrijven jongeren biografieën van oudgevangenen. De biografen, die zijn gebundeld in dit boek, laten zien hoe mensen probeerden te overleven in een kampsysteem dat was gericht op ontmenselijking.
Titel: Goethe in Dachau
Auteur: Nico Rost
Aantal pagina's: 252
ISBN: 90 233 0490 x
Druk: Derde druk 1984
Uitgever: Kruseman Den Haag
'Wie over eten begint te praten, krijgt steeds meer honger. En degenen die het meest over de dood praten zijn het vlugst gestorven... Vitamine L (literatuur) en T (toekomst) lijken me de beste bijvoeding', noteert Nico Rost op 11 februari 1945 in zijn kampdagboek Goethe in Dachau. Lezen was de overlevingsstrategie van Rost in het beruchte concentratiekamp Dachau, waar hij als communist en verzetsstrijder in 1944 door de nazi's werd geïnterneerd. Rost las in Dachau vooral de Duitse klassieken: Goethe, Schiller en Hölderlin. Die las hij in het concentratiekamp met andere ogen dan voorheen.
Titel: Hel en hemel van Dachau
Auteur: Ds. J. Overduin
Aantal pagina's: 268
Druk: Derde druk
Uitgever: J. H. Kok N.V. - Kampen
Dit boek, dat mijn ervaringen beschrijft in de gevangenissen van Arnhem, Essen, Würzburg en Neurenberg, en in de concentratiekampen van Amersfoort en Dachau, draag ik in grote dankbaarheid op aan mijn vrouw, en in haar aan alle vrouwen van ons Nederlandsche volk, die in deze vijf vreselijke oorlogsjaren zo naamloos veel hebben moeten lijden terwille van hun mannen, die voor de goede zaak van ons vaderland en de geestelijke vrijheden van ons volk in gevangenissen en concentratiekampen werden gefolterd. Wij zijn aan al deze vrouwen, die hun mannen geestelijk steunden, zeer veel dank verschuldigd.
Titel: Overleven in Dachau
Auteur: Leo van der Tas
Aantal pagina's: 192
ISBN: 90 242 2758 5
Druk: Eerste druk 1985
Uitgever: J. H. Kok N.V. - Kampen
Vanwege zijn verzetsactiviteiten werd student Leo van der Tas door de Duitsers in '43 gevangengenomen. Tot de bevrijding zat hij toen in verschillende Duitse kampen. Met veel vaart beschrijft hij in dit boek wat hij in die periode doormaakte. Maar vooral schrijft hij over andere mensen. Mensen die in de beproeving boven zichzelf uitgroeiden. Over hen die vernederd en vermoord zijn. En over hen, die - waarom zij? - op vaak opmerkelijke wijze gespaard bleven. De persoonlijke en beeldende wijze van vertellen van deze auteur maakt deze geschiedenis tot een levend relaas.
Titel: Zo was het in Dachau
Auteur: Ludo van Eck
Aantal pagina's: 314
Druk: 1970
Uitgever: De Schorpioen
Ludo van Eck zat tijdens de Tweede Wereldoorlog gevangen in concentratiekamp Dachau wegens deelname aan het gewapend verzet. Hij overleefde de oorlog en bezocht en bestudeerde alle concentratiekampen na de oorlog opnieuw zodat de onmenselijke gruwel van de nazi's nooit vergeten zou worden. Zijn missie leidde tot het schrijven van in totaal 14 boeken over de kampen en dit is zijn Dachau boek wat zijn beste roman moest worden. Helaas heeft Ludo van Eck niet voldoende stof kunnen verzamelen om er een universele roman over te schrijven die alle aspecten van het kamp belichte waardoor het boek geen roman is geworden, maar een verslag van zijn belevenissen in Dachau en met name over de quarantaine barakken, ook wel tyfusblokken genoemd, waar duizenden mensen opgestapeld werden om er te sterven.
Titel: Zo was het in Dachau
Auteur: Ludo van Eck
Aantal pagina's: 271
ISBN: 978 90 223 3204 7
Druk: Volledig herziende editie september 2015
Uitgever: Manteau
Tweeëntwintig is Ludo van Eeckhout als hij in maart 1944 door de Duitsers thuis, in Mol, wordt opgepakt. Voor de ogen van zijn ouders en zussen. Hij wordt samen met enkele vrienden van het verzet naar Dachau gebracht, Hitler's eerste concentratiekamp. Maanden van vernederingen, ondervragingen, folteringen, honger en ziekte volgen. Als beesten worden hij en zijn kameraden behandeld door de SS. Meermaals bereikt Ludo de grens van de totale uitputting en ziet hij de dood in de ogen. Met de hulp van zijn vrienden en dankzij een gezonde dosis humor en 'geluk' kruipt hij keer op keer door het oog van de naald. Iets in hem blijft vechten om te overleven.