Dora-Mittelbau

Dora-Mittelbau werd in de zomer van 1943 opgericht als satellietkamp van concentratiekamp Buchenwald nabij het zuidelijke Harzgebergte ten noorden van de stad Nordhausen in Midden-Duitsland. Het kamp was opgericht om de dwangarbeiders te huisvesten voor de bouw van ondergrondse faciliteiten in de berg Kohnstein, als bescherming tegen luchtaanvallen, voor de ontwikkeling en productie van de V2 raketten (de zogenoemde Vergeltungswaffen of Vergeldingswapens) en andere experimentele wapens. Dwangarbeiders werden ingezet om ook tunnels te graven in de omliggende bergen voor de bouw van ondergrondse vliegtuig- en brandstoffabrieken en opslaglocaties. Ook werden gevangenen tewerkgesteld in munitiefabrieken, een nabijgelegen ammoniakfabriek en andere projecten met betrekking tot de ontwikkeling en productie van wapens. Om de tienduizenden dwangarbeiders te kunnen huisvesten richtte de SS nieuwe satellietkampen op die in 1944 werden samengevoegd om het op zichzelf staande concentratiekampencomplex Mittelbau te vormen. Het gehele Mittelbau complex bestond uit ongeveer 40 kampen verspreid over het Harzgebergte met Dora-Mittelbau als hoofdkamp. Toen in de herfst van 1944 de volledige productie van de V2 raketten begon had Dora-Mittelbau een permanente gevangenenpopulatie van ruim 12.000 gevangenen. De gevangenen die in de ondergrondse tunnels tewerkgesteld waren leefden en stierven in deze tunnels, verstoten van enig zonlicht en frisse lucht. De temperatuur in de tunnels was constant rond de 7 graden en de gevangenen hadden onvoldoende kleding om warm te blijven en het eten was ontoereikend om geen honger te lijden. Mishandelingen waren dagelijks kost en gevangenen die te zwak of te ziek waren om te werken werden naar Auschwitz of Mauthausen gestuurd om te worden vermoord. In totaal hebben in Mittelbau ruim 60.000 mensen gevangen gezeten waarvan er ruim 20.000 zijn omgekomen. In april 1945 begon de SS met de evacuatie van de gevangenen uit Dora-Mittelbau en velen werden te voet naar Bergen-Belsen gestuurd. Duizenden gevangenen werden tijdens deze dodenmarsen gedood onder gruwelijke omstandigheden. Toen Amerikaanse troepen Dora-Mittelbau in april 1945 bevrijdde waren er nog maar een paar gevangenen in het kamp aanwezig. Tegenwoordig is Dora-Mittelbau een herdenkingsplaats waar een museum is gevestigd. Het voormalige kampterrein is vrij toegankelijk inclusief het crematorium. Een deel van de tunnels is alleen toegankelijk onder begeleiding van een gids.