Oflag XXI-B

Oflag XXI-B was een Duits krijgsgevangenenkamp in het bezette Polen bestemd voor officieren uit de Tweede Wereldoorlog. Het oorspronkelijke kamp, Stalag XXI-B, was gebouwd rond een Poolse jongensschool waar kazernes aan toegevoegd werden en lag in Szubin, een paar kilometer ten zuiden van de plaats Bydgoszcz. Het kamp werd in september 1940 in gebruik genomen en was bestemd voor gevangengenomen Poolse soldaten. In december 1940 werd het kamp opgesplitst en zo ontstond Oflag XXI-B, bestemd voor onder andere Franse en Britse officieren en daarna ook voor Russische officieren. Vanwege een ontsnapping, waarbij 36 gevangenen via een zelf gegraven tunnel ontsnapten, werd de beveiliging aangescherpt en werd het kamp op 6 juni 1943 omgedoopt tot Oflag 64, wat een kamp was dat exclusief was opgezet voor het vastzetten van officieren uit het Amerikaanse leger. Meer dan 1500 Amerikaanse krijgsgevangenen werden veroordeeld tot een verblijf in dit kamp. Eind 1943 begon een ontsnappingscomité met het graven van een tunnel die onder de prikkeldraadomheining door zou gaan, maar alle uitbraakpogingen mislukten. Op 21 januari 1945 werden alle krijgsgevangenen die konden lopen naar het Westen gestuurd vanwege de naderende Sovjettroepen en moesten het kamp lopend in colonnes verlaten. Twee dagen later, op 23 januari 1945, werd kamp Oflag 64 bevrijd door het 61e Sovjetleger. Er waren in het kamp nog ongeveer 100 Amerikanen, de zieken, het medisch personeel en een paar man die zich in de oude ontsnappingstunnel hadden verstopt. Ongeveer 200 gevangenen ontsnapten uit de marcherende colonne en keerden terug naar Oflag 64. De groep die het kamp lopend had weten te verlaten marcheerden bijna 2 maanden door sneeuw en bittere kou en legden bijna 650 km af tot ze, op 10 maart, Oflag XIII-B bij Hammelburg bereikten. Onderweg ontsnapte ongeveer 400 gevangenen of vielen af omdat ze te zwak waren om verder te gaan. Een aantal van hen werd neergeschoten. Een deel van deze groep werd weer op pad gestuurd om naar Stalag VII-A in Moosburg te marcheren. Degene die achterbleven in Oflag 64 hadden grote uitdagingen om terug te keren aangezien de Russen die hen ‘bevrijd’ hadden hen nu gegijzeld hielden totdat alle Sovjet krijgsgevangenen in kampen achter de geallieerde linies waren bevrijd en waren teruggekeerd naar de Sovjet Unie. Onder het bevel van kolonel Frederick Drury bereikte deze groep uiteindelijk Odessa en werd geëvacueerd op een Nieuw-Zeelands schip genaamd HMNZS Monowai.

Titel: De grote ontsnapping

Auteur: Stephen Dando-Collins

Aantal pagina's: 316

ISBN: 978 90 452 1353 8

Druk: 2017

Uitgever: Karakter

 

Het verhaal van de grootste, maar minst bekende, ontsnapping uit een krijgsgevangenenkamp tijdens de Tweede Wereldoorlog begint diep in de stinkende latrines van Oflag XXI-B te Schubin in Polen. Een Amerikaanse en een Canadese krijgsgevangene graven onder gruwelijke omstandigheden een tunnel die 36 gevangenen in staat stelt om uit de handen van de Duitsers te ontsnappen. Door deze ontsnapping wordt de beveiliging van het kamp aangescherpt en wordt Schubin omgedoopt tot Oflag 64. Meer dan 1500 Amerikaanse krijgsgevangenen zijn veroordeeld tot een verblijf in dit kamp, waaruit ontsnappen onmogelijk lijkt. Alle uitbraakpogingen mislukken. Tot januari 1945 als alles plotseling in hoog tempo verandert.