Börgermoor
Kamp Börgermoor wat het eerste van de 15 Emsland kampen en werd in 1933 gebouwd als gevangenkamp voor tegenstanders van het nationaal-socialisme. Het kamp lag ten zuiden van Papenburg vlakbij de grens met Groningen. De eerste gevangenen moesten het kamp zelf bouwen waarna ze ook gedwongen werden om kamp Esterwegen te bouwen. De gevangenen werden verder ingezet als dwangarbeiders bij de ontginning van veen waarbij alles handmatig gedaan moest worden. Ze kregen gebrekkige en onvoldoende kleding, slechte voeding en werden regelmatig mishandeld en aangevallen door opgehitste honden. Door deze erbarmelijke omstandigheden kwamen er regelmatig mensen om het leven.
Titel: De veensoldaten
Auteur: Wolfgang Langhof
Aantal pagina's: 252
ISBN: 978 94 6164 162 5
Druk: Eerste druk 2013
Uitgever: Van Gennep
In een eindeloze veen- en heidevlakte, slechts tien kilometer van de Nederlandse grens, ligt het concentratiekamp Börgermoor. De bijna duizend gevangenen moesten zware dwangarbeid verrichten in het veen. Wolfgang Langhoff schrijft er met medegevangene Johann Esser het, inmiddels wereldberoemde, 'Veensoldatenlied'. Al wordt het twee dagen later verboden, het lied vindt zijn weg, over de muren van het kamp heen, de wereld in. Wolfgang Langhoff werd in 1933 door de Gestapo opgepakt en zat dertien maanden in concentratiekampen vast, waarna hij vluchtte naar Zwitserland.