Natzweiler - Struthof

Concentratiekamp Natzweiler-Struthof, gelegen in de Vogezen nabij het dorp Natzwiller in de Elzas, was het enige door nazi-Duitsland opgerichte concentratiekamp op het huidige Franse grondgebied. Het kamp werd op 21 mei 1941 in gebruik genomen en bleef operationeel tot de bevrijding op 23 november 1944. De locatie werd gekozen vanwege de aanwezigheid van zeldzaam rood graniet, ontdekt door SS-geoloog Karl Blumberg. Dit graniet was bestemd voor de megalomane bouwprojecten van het Derde Rijk, waaronder de geplande nazi-hoofdstad Germania.Het kamp was aanvankelijk bedoeld voor ongeveer 4.000 gevangenen, maar groeide uit tot een complex met circa 70 nevenkampen verspreid over de Elzas, de regio Moselle en delen van Duitsland. In totaal werden ongeveer 52.000 mensen vastgehouden in Natzweiler-Struthof, afkomstig uit meer dan dertig landen, waaronder Frankrijk, België, Nederland, Polen, Noorwegen, Duitsland en de Sovjet-Unie. Onder hen bevonden zich politieke gevangenen, verzetsstrijders, Joden, Roma, homoseksuelen en Nacht-und-Nebel-gevangenen, mensen die volgens het Keitel-Erlass spoorloos moesten verdwijnen.

De omstandigheden in het kamp waren bar en onmenselijk. Gevangenen werden ingezet voor zware dwangarbeid in de steengroeve en later in de oorlogsindustrie. Mishandeling, ondervoeding, medische experimenten en executies waren aan de orde van de dag. Naar schatting kwamen 22.000 mensen om het leven in het kamp. In maart en april 1945 vonden vanuit de nevenkampen dodenmarsen plaats, waarbij nog eens duizenden gevangenen stierven. Een bijzonder en gruwelijk aspect van Natzweiler-Struthof was het gebruik van het kamp voor medische experimenten. In een speciaal laboratorium werden gevangenen onderworpen aan pseudowetenschappelijke proeven, onder meer met gifstoffen en infectieziekten. Ook werden lichamen van vermoorde gevangenen gebruikt voor anatomisch onderzoek.

Na de oorlog werd het kamp een gedenkplaats. Vandaag de dag kunnen bezoekers het terrein bezichtigen, inclusief originele barakken, het crematorium en een indrukwekkend monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers. In het moderne museumgebouw wordt de geschiedenis van het kamp en de vervolging van minderheden door het naziregime uitgebreid belicht. Hoewel Natzweiler-Struthof minder bekend is dan kampen als Auschwitz of Dachau, is het een cruciale plek in de geschiedenis van nazi-terreur. Het kamp toont hoe ideologie, exploitatie en vernietiging hand in hand gingen, ook buiten de grenzen van Duitsland. Voor wie zich verdiept in de Holocaust en de concentratiekampen, biedt Natzweiler-Struthof een indringend en vaak onderbelicht perspectief.