Brieven uit Stalags

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bestond er naast Hitlers gevangenissen, doorgangskampen en concentratie- en vernietigingskampen ook een minder bekend kampensysteem: dat van de krijgsgevangenenkampen. Hier zaten militairen uit bezette gebieden vast, en hun behandeling viel onder het Derde Verdrag van Genève. Volgens dit verdrag mochten manschappen en onderofficieren onder bepaalde voorwaarden worden ingezet voor arbeid, terwijl officieren daarvan uitgesloten waren.

Binnen dit systeem maakte men onderscheid tussen twee hoofdtypen kampen: Stalags (Stammlager), waar gewone militairen en onderofficieren gevangen zaten en Oflags (Offizier-Lager), speciaal ingericht voor officieren, die volgens het verdrag niet tot arbeid mochten worden verplicht.

Aan het begin van de oorlog werd het Duitse leger verdeeld in 17 militaire districten, de zogenoemde Wehrkreise, elk aangeduid met een Romeins cijfer. De krijgsgevangenenkampen werden genummerd volgens het district waarin ze lagen. Een letter achter het Romeinse cijfer verwees naar een specifiek kamp binnen dat district. Zo betekende bijvoorbeeld Stalag IV-B het tweede kamp in Wehrkreis IV, met hoofdkwartier in Dresden.

De brieven die op deze website zijn verzameld, zijn afkomstig uit diverse Stalags, vormen een zeldzame bron van persoonlijke ervaringen binnen een systeem dat gekenmerkt werd door bureaucratie, censuur en ontmenselijking. Ondanks de beperkingen van censuur en het sobere taalgebruik, bieden deze brieven een waardevolle inkijk in het dagelijks leven, de hoop en het doorzettingsvermogen van de gevangenen.

Deze brieven zijn menselijke getuigenissen. Ze tonen hoe soldaten, vaak ver van huis en onder moeilijke omstandigheden, probeerden contact te houden met hun geliefden. De woorden zijn vaak kort en zakelijk, maar tussen de regels door klinkt het verlangen naar vrijheid, familie en erkenning.