Brief uit Stalag IV B

Hieronder een briefkaart uit Stalag IV-B, geschreven op 3 februari 1943 de Belgische militair Hans Arnold, krijgsgevangene nummer 21234. De kaart is gericht aan het thuisfront en bevestigt de ontvangst van een pakket. Hoewel de inhoud zakelijk en kort is, vormt deze brief een waardevolle getuigenis van het dagelijks leven in een van de grootste krijgsgevangenenkampen van nazi-Duitsland. De kaart draagt een officiële Stalag IV-B censuurstempel, wat bevestigt dat hij onder toezicht van de kampadministratie werd verzonden. Op de achterkant van de kaart staat de volgende tekst: 'Accusé de réception', 'J'ai reçu le colis que vous m'avez envoyé', en 'Il est interdit d'ajouter un mot'. Vertaald naar het Nederlands: "Ontvangstbevestiging', 'Ik heb het pakket ontvangen dat u mij heeft gestuurd' en 'Het is verboden een woord toe te voegen'.

 

Stalag IV-B, gelegen ongeveer 8 kilometer ten noordoosten van Mühlberg in de provincie Saksen, net ten oosten van de rivier de Elbe, werd geopend in september 1939. Het kamp besloeg zo’n 30 hectare en was aanvankelijk ingericht voor de opvang van circa 17.000 Poolse soldaten, gevangen genomen tijdens de Duitse invasie van Polen. In de eerste maanden verbleven zij in tenten of onder de blote hemel, aangezien het kamp nog in aanbouw was. De meeste Poolse gevangenen werden later overgebracht naar andere kampen.

 

In de loop van de oorlog groeide Stalag IV-B uit tot een internationaal kamp met gevangenen uit meer dan 30 landen. In mei 1940 arriveerden Franse soldaten na de Slag om Frankrijk, gevolgd in 1941 door Britse en Australische militairen na de val van Griekenland, en later dat jaar door Sovjetkrijgsgevangenen na de Duitse invasie van de Sovjet-Unie. In september 1943, na de Italiaanse capitulatie, kwamen er Britse en Zuid-Afrikaanse soldaten bij die eerder in Italië gevangen waren gehouden. In oktober 1944 arriveerden duizenden Poolse strijders van de Armia Krajowa, onder wie honderden vrouwelijke soldaten, na de mislukte Opstand van Warschau. De vrouwen werden in november overgebracht naar andere kampen. In december 1944, tijdens het Ardennenoffensief, werden ongeveer 7.500 Amerikaanse militairen naar Stalag IV-B gebracht, waarvan er minstens 3.000 later werden overgeplaatst. 

 

Op 23 april 1945 werd het kamp bevrijd door het Rode Leger. Tegen die tijd bevonden zich naar schatting 30.000 krijgsgevangenen in het kamp. Na de oorlog werd het terrein hergebruikt door de Sovjets als Speziallager Nr. 1, waar duizenden Duitse burgers en voormalige nazi-functionarissen werden geïnterneerd.