Drie dagen herinnering – Bezoek aan Bergen-Belsen, Buchenwald en Flossenbürg

Van 24 tot en met 26 mei 2022 maakte ik een driedaagse reis naar drie voormalige concentratiekampen in Duitsland: Bergen-Belsen, Buchenwald en Flossenbürg. Als historicus en fotograaf was dit een lang geplande verkenning van plekken die een centrale rol speelden in het naziterreurapparaat. Mijn doel was niet alleen om deze locaties te documenteren, maar ook om ze te ervaren, in stilte, in reflectie, en met oog voor de sporen die de geschiedenis heeft achtergelaten in het landschap.

Op 24 mei vertrok ik in de ochtend richting Bergen-Belsen Memorial, waar ik in de middag arriveerde. Ik bracht er ongeveer vier uur door, wandelend over het terrein dat vandaag de dag een opvallend rustig natuurgebied is. De aanwezigheid van herten en het weidse landschap staan in schril contrast met de gruwelijke geschiedenis van deze plek, waar tienduizenden mensen stierven door honger, ziekte en verwaarlozing, onder hen Anne Frank en haar zus Margot. Later die dag reed ik door naar een hotel op korte afstand van Buchenwald Memorial, waar ik in de avond aankwam. Na een eenvoudige avondmaaltijd en wat rust, stond ik de volgende ochtend om 9:30 uur op het terrein van Buchenwald. Ook hier bracht ik vier uur door, wandelend langs de barakken, het crematorium en de gedenkplaatsen. Buchenwald was een van de grootste concentratiekampen op Duitse bodem, en de sporen van het verleden zijn hier nog tastbaar aanwezig. In de middag vervolgde ik mijn reis naar een hotel nabij Flossenbürg Memorial, waar ik in de namiddag aankwam. De volgende ochtend bezocht ik Flossenbürg, een kamp dat vooral bekend is vanwege de executie van Dietrich Bonhoeffer en andere verzetsstrijders. Ik bracht er zo’n drieënhalf uur door, en werd opnieuw geconfronteerd met de sobere kracht van deze plek, een kamp dat minder bekend is, maar niet minder aangrijpend. In de avond keerde ik weer huiswaarts verrijkt met nieuwe inzichten en beelden van drie locaties die diepe littekens hebben achtergelaten in de Europese geschiedenis. Het was een bijzondere reis naar kampen die al langere tijd op mijn lijst stonden, plekken waar de stilte spreekt, en waar herinnering een morele opdracht blijft.

Hieronder vindt u de fotoreportages van Bergen-Belsen, Buchenwald en Flossenbürg. Klik op de afbeelding van het gewenste kamp om de volledige reportage te bekijken.