Foto's van Ohrdurf
De foto toont een gruwelijk tafereel uit het concentratiekamp Ohrdruf, kort na de bevrijding door Amerikaanse troepen op 4 april 1945. Op de voorzijde zien we de verkoolde resten van gevangenen die door de SS zijn verbrand in een poging om bewijsmateriaal te vernietigen. De achterkant van de foto bevat een getypte Engelstalige tekst die het verhaal achter deze afbeelding onthult. Hieronder volgt een Nederlandse vertaling en duiding van die tekst:
SS-Moordkamp ontdekt
De snelle opmars van de beroemde Vierde Pantserdivisie van het Derde Amerikaanse Leger bracht op 4 april 1945, na de val van Gotha, de gruwelen aan het licht van een nazi-SS-moordkamp in Ohrdruf, acht mijl ten noorden van Gotha. Amerikaanse soldaten die het kamp innamen, troffen de binnenplaats aan, bezaaid met de lichamen van Tsjechische, Russische, Poolse en Franse dwangarbeiders, vermoord omdat ze te zwak waren om geëvacueerd te worden. In een schuur vonden ze een stapel van 44 naakte, met kalk bedekte lichamen.
Volgens overlevenden zijn tussen de 3.000 en 4.000 gevangenen door SS-troepen vermoord, waarvan 70 vlak voordat de Amerikanen het kamp bereikten. De 80 overlevenden ontsnapten aan de dood of deportatie door zich in de bossen te verstoppen. Zij meldden dat er gemiddeld 150 mensen per dag stierven, voornamelijk door schietpartijen of mishandeling met knuppels. Het nazisysteem bestond eruit gevangenen één maaltijd per dag te geven, hen te laten werken aan tunnelprojecten tot ze te zwak waren, hen dan te executeren en te vervangen door 150 nieuwe gevangenen per dag.
Luitenant-kolonel Hayden Sears van de Vierde Pantserdivisie liet prominente Duitse burgers uit Ohrdruf op 8 april 1945 met eigen ogen de gruwelen van de SS zien tijdens een rondleiding door het crematoriumgebouw. Naast de vermoorde gevangenen verklaarde kolonel Sears: 'Dit is waarom Amerikanen geen vrienden van jullie kunnen zijn.' De rondleiding eindigde bij een schuur naast een spoorlijn, waar tien lichamen op een rooster lagen, klaar voor crematie. Sears vroeg een Duitse arts in uniform: 'Past dit bij uw opvatting van het Duitse ‘Herrenvolk’?' De arts stamelde en antwoordde uiteindelijk: 'Ik kan niet geloven dat Duitsers dit hebben gedaan.'
Beschrijving van de foto: De verkoolde resten van verbrande gevangenen, kort na de inname van het gebied door troepen van het Derde Amerikaanse Leger. De nazi’s verbrandden 1.606 vermoorde slachtoffers in twee dagen op bevel van hun hoogste leiding, in een poging om bewijsmateriaal te vernietigen.
Deze foto en de begeleidende tekst vormen samen een krachtig historisch document. Ze tonen niet alleen de fysieke sporen van genocide, maar ook de confrontatie van Duitse burgers en militairen met de realiteit van het naziregime. De reactie van de Duitse arts, ongeloof en ontkenning, is exemplarisch voor de morele schok die velen ervoeren.
De tekst is ook een voorbeeld van hoe geallieerde troepen bewust documenteerden wat ze aantroffen, niet alleen als bewijs voor toekomstige rechtszaken, maar ook om de wereld te confronteren met de waarheid. Het feit dat deze foto 'gecertificeerd is door de SHAEF-censuur' (Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force) onderstreept het officiële karakter van deze getuigenis.
