Foto's van Sobibor
In deze zeldzame opname zie je acht personen, SS-bewakers en keukenhulpen, zittend en staand rond een tafel vol glazen en flessen. Het tafereel speelt zich af in de buitenruimte van vernietigingskamp Sobibor in de zomer van 1943, slechts enkele honderden meters verwijderd van de gaskamers waar dagelijks duizenden mensen vergast werden.
De derde persoon van links is SS-Untersturmführer Johann Niemann, plaatsvervangend commandant van Sobibor, die tijdens de gevangenenopstand van oktober 1943 om het leven kwam. De twee vrouwen op de voorgrond dragen eenvoudige schorten en worden beschouwd als Poolse of Oekraïense koks in dienst van de SS. Hun namen zijn niet bewaard gebleven, maar hun verschijning benadrukt de gedwongen samenwerking van gevangenen en kamppersoneel.
Deze foto behoort tot het zogeheten Niemann Album, een collectie van 62 nooit eerder gepubliceerde beelden uit Sobibor. In 2015 bracht de kleinzoon van Johann Niemann het materiaal tevoorschijn uit familiearchieven in Völlen (Nedersaksen). Na grondige verificatie door historici zoals Martin Cüppers en overleg met het USHMM, publiceerde uitgeverij Verbum in 2020 het volledige album onder de titel Het Niemann Album. Foto’s van vernietigingskamp Sobibor.
De ontspannen, bijna dorpsachtige sfeer op de foto staat in schril contrast met de gruwelijke realiteit van genocide die zich op de achtergrond voltrok. Dit beeld biedt een aangrijpend inkijkje in het alledaagse leven van de bewakers en onderstreept de banale normaliteit waarbinnen de systematische moordmachine van Aktion Reinhardt opereerde.
