Buchenwald herdenkingsmunt
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog zochten overlevenden van de nazikampen naar manieren om hun ervaringen te delen, hun lotgenoten te eren en de wereld te herinneren aan wat er was gebeurd. Eén van de tastbare uitingen van deze herinneringscultuur is een bijzondere herdenkingsmunt, uitgegeven door de Belgische organisatie CNPPA-NCPGR, voluit de Confédération Nationale des Prisonniers Politiques et Ayants Droit / Nationale Confederatie van Politieke Gevangenen en Rechthebbenden. Deze overkoepelende vereniging verenigde Belgische oud-gevangenen die tijdens de oorlog om politieke redenen waren opgesloten in concentratiekampen.
Op de voorkant staat een aangrijpende afbeelding: een gevangene met uitgestrekte armen, vastgeketend aan prikkeldraad, terwijl een tweede figuur levenloos op de grond ligt. Het beeld roept direct de gruwel en ontmenselijking op die miljoenen mensen in de kampen hebben doorstaan. Bovenaan staan de letters CNPPA - NCPGR, een verwijzing naar de organisatie die zich na de oorlog inzette voor erkenning, gerechtigheid en herinnering.
De achterkant van de munt draagt een sobere maar krachtige boodschap. In het midden staat een omgekeerde driehoek met de letter ‘B’, omringd door twee laurierbladeren. In de concentratiekampen werd deze driehoek gebruikt om Belgische politieke gevangenen te identificeren. Daaronder zijn drie woorden gegraveerd: Delbressinne C, Buchenwald, en 13-4-45. De naam verwijst vermoedelijk naar een Belgische gevangene die in het kamp Buchenwald verbleef. De datum, 13 april 1945, valt slechts enkele dagen na de bevrijding van het kamp door Amerikaanse troepen. Mogelijk markeert ze een persoonlijk moment van bevrijding, overlijden of een andere ingrijpende gebeurtenis.
Hoewel de munt deze datum draagt, verwijst ze in bredere zin naar een ander belangrijk moment: de Eed van Buchenwald, afgelegd op 19 april 1945. Kort na de bevrijding verzamelden de overlevenden zich in het kamp en spraken een plechtige belofte uit aan hun vermoorde kameraden en hun families. Ze zwoeren dat hun strijd niet zou eindigen voordat ook de laatste schuldige voor het gerecht stond. Ze beloofden het nazisme met al zijn wortels te vernietigen en een nieuwe wereld van vrede en vrijheid op te bouwen. Die woorden, uitgesproken te midden van de ruïnes van het kamp, vormden het morele fundament van de naoorlogse herinneringsbeweging.
De herdenkingsmunt is meer dan een object. Ze is een symbool van verzet, van herinnering en van gerechtigheid. Ze vertelt het collectieve verhaal van Belgische politieke gevangenen, maar ook het persoonlijke verhaal van mensen zoals Delbressinne C, wier naam en lot verbonden zijn met de geschiedenis van Buchenwald. In een tijd waarin de herinnering aan de Holocaust en de nazikampen steeds verder van ons af komt te staan, blijft deze munt een krachtig baken van bewustzijn en verantwoordelijkheid.
